Obejrzałem sobie niedawno powstałą recenzję gry "Kreta 1941" (wyd. Dragon) na kanale "Wojennik TV":
https://www.youtube.com/watch?v=RgcJ5UZJZcA
Jednym z ważnych problemów, jakie poruszane są w recenzji, jest zakaz wchodzenia podczas wycofania we wrogą strefę kontroli. W instrukcji pisze bowiem, że wycofujące się oddziały nie mogą
wkraczać we wrogą strefę kontroli. Z recenzji wynika, że recenzent wraz ze współgraczem doszli do wniosku, że przepis jest niejasny, postanowili jednak interpretować go literalnie. Skoro oddział znajduje się już w strefie kontroli jakiegoś wrogiego oddziału, to wycofując się przez kolejne pola tej strefy, nie wkracza do niej (bo już się w niej znajduje - zatem nie może wkraczać). Dalsze problemy wywołuje ponoć jeden z przykładów rysunkowych. Zostało co prawda zaznaczone, że sensowniejsza i właściwsza byłaby interpretacja, że w ogóle nie można wchodzić we wrogie strefy kontroli, w tym przemieszczać się w nich, ale jak wynika z recenzji, grano według interpretacji literalnej. Oczywiście musi to rzutować na całość recenzji.
Przyznam, że akurat z tym nie miałem nigdy problemu (ani żaden z moich przeciwników na przestrzeni lat). Według mnie, zasady gry należy tutaj interpretować w ten sposób, że podczas wycofania nie można wchodzić na pola we wrogich strefach kontroli, niezależnie od tego czy oddział znajduje się już we wrogiej strefie kontroli, czy nie, i niezależnie od tego, w którego oddziału wrogiej strefie kontroli się znajduje.
Ze strefą kontroli i jej przedstawianiem w przepisach gier jest jednak szerszy problem. Teoretycznie strefę kontroli można ujmować na trzy sposoby:
1) Każdy oddział ma swoją strefę kontroli składającą się z 6 pól naokoło niego (w niektórych grach przewidujących ukierunkowanie bywa, że strefa kontroli jest mniejsza i ma np. 2 albo 4 pola). Istota tego wariantu polega na tym, że wszystkie pola strefy kontroli danego oddziału są częściami składowymi jednej strefy kontroli, zarazem strefy kontroli poszczególnych oddziałów są osobnymi bytami, czyli nie łączą się ze sobą.
2) Każde pole wchodzące w skład strefy kontroli oddziału (w rozumieniu pierwszym) stanowi jego strefę kontroli, czyli pola traktowane są osobno, tak jakby każde było odrębną strefą kontroli.
3) Strefy kontroli (w rozumieniu pierwszym) wszystkich oddziałów danej strony rozpatrywane są łącznie jako jedna wroga strefa kontroli. Innymi słowy nie tylko nie wyodrębniamy poszczególnych pól, ale nawet stref kontroli rozciąganych przez pojedyncze oddziały, ale całość traktujemy jako jeden byt.
W polskich grach oficjalnie zawsze przyjmowano koncepcję pierwszą, ale jak się wczytać w niektóre przepisy szczegółowe, można znaleźć ślady pozostałych dwóch.
Autorzy gier tworząc zasady, a bywa, że zapożyczając rozwiązania z innych tytułów, nie do końca zdają sobie sprawę z tego, że czasami sposób ujęcia strefy kontroli w danym przepisie nie jest kompatybilny z wariantem, który sobie wyjściowo przyjęli. Zdarza się to także w dobrych zagranicznych tytułach. Spotkałem się z tym kiedyś np. w systemie GBAR (Great Battles of American Revolution). Zwykle nie dostrzega się tego podczas samej lektury zasad, bywa to widoczne dopiero w konkretnych, praktycznych sytuacjach. W "Krecie 1941" prawdopodobnie także mamy do czynienia z tego rodzaju sytuacją.
Inna sprawa, że to jest historia z cyklu "rozumienie pewnych stwierdzeń w języku potocznym a w języku przepisów". W przepisach prawnych używa się słowa "powinien" na oznaczenie obowiązku prawnego. Słowo to oznacza więc tak naprawdę "musi", "ma obowiązek", ale jak ktoś chciałby interpretować literalnie, to "powinien" brzmi co najwyżej jak obowiązek moralny: "wypadałoby, żebyś coś zrobił, ale w ostateczności nie musisz" - taki jest wydźwięk tego słowa w języku potocznym. I ze sformułowaniem o wkraczaniu we wrogą strefę kontroli jest podobnie. W języku przepisów gier zazwyczaj oznacza ono, że nie można wchodzić na pole strefy kontroli wrogiej jednostki niezależnie od tego czy się w niej jest czy nie. Przynajmniej w starszych polskich grach.
Wątpliwość z interpretacją tego przepisu można jednak rozwiązać jeszcze inaczej. Potrzebna jest jednak ogólna znajomość zasad gier Dragona i mechanik w nich zawartych. Zazwyczaj w przepisach tych gier poruszanie się w tej samej wrogiej strefie kontroli jest działaniem dalej idącym niż wchodzenie na pole wrogiej strefy kontroli z pola niebędącego we wrogiej strefie kontroli albo znajdującego się w strefie kontroli innego wrogiego oddziału. Innymi słowy, gry Dragona często traktują owo "wkraczanie" (tak jak je zrozumieli recenzent wraz z jego współgraczem) jako coś "prostszego", "łatwiejszego" do wykonania, niż poruszanie się w tej samej strefie kontroli wrogiego oddziału. To ostatnie traktowane jest jako operacja "bardziej złożona", "trudniejsza".
ZATEM: skoro zasady podczas wycofania zabraniają "wkraczania" we wrogą strefę kontroli, to tym bardziej zabronione jest poruszanie się w tej samej strefie kontroli wrogiego oddziału.
W grze "Kreta 1941" eliminowanie wrogich jednostek poprzez blokowanie im wycofania strefami kontroli własnych oddziałów jest jednym z podstawowych zagrań. Pozwala to Aliantom eliminować w niektórych częściach planszy nieliczne niemieckie oddziały, a następnie przerzucać siły do innych rejonów, gdzie Niemców jest więcej.
. Ja grałem z kumplami w Ardenki przez parę lat i musieliśmy przerwać zabawę, gdyż żetony rozpoznawałem już tylko ja, ich właściciel
, dzięki czemu można było grać bez przeszkód.
