Najpierw byłem na angielskiej Wiki, żeby coś sprawdzić o bitwie u wschodnich Wysp Salomona: http://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_ ... n_Solomons Tam zwróciło moją uwagę znane zdjęcie:
Kiedy pierwszy raz je oglądałem dawno temu, w I tomie Burzy nad Pacyfikiem Z. Flisowskiego, zrobiło na mnie ogromne wrażenie za sprawą podpisu, który teraz sobie przeczytałem na nowo:
"24 sierpnia 1942 - bitwa u wschodnich Wysp Salomona. Bomba trafia w pokład startowy lotniskowca Enterprise. Autor zdjęcia - mat R.F.Read - ugodzony odłamkiem zginął"
Tymczasem z podpisu pod zdjęciem na Wiki wyłania zupełnie inna historia!
Czyli to nie zdjęcie, tylko kadr z filmu, nakręconego przez kogoś innego (Mariona Riley'a), na dodatek film się zachował! Można go obejrzeć tu: http://www.youtube.com/watch?v=kFXcnUtMT4A&NR=1 (wybuch w 3:05).A Japanese bomb explodes on the flight deck of USS Enterprise, 24 August 1942 during the Battle of the Eastern Solomons, causing minor damage. This was the third and last bomb to hit Enterprise during the battle. The bomb was dropped by a Japanese Aichi D3A1 "Val" dive bomber piloted by Kazumi Horie who died in the attack.
According to the original photo caption in the US Navy's archives, this explosion killed the photographer, Photographer's Mate 3rd Class Robert F. Read. This image, however, was actually taken by Photographer's Mate 2nd Class Marion Riley, who was operating a motion picture camera from the aft end of the ship's island, above the flight deck and who survived the battle although his photographic equipment was damaged. The film Riley took that day, and of which this still was extracted together with others and published in Life, can be seen at this Youtube link (explosion at 03:05). Robert Read was stationed in the aft starboard 5" gun gallery and was killed by the second bomb to hit Enterprise. The smoke from the bomb explosion that killed Read can be seen in the upper left of this photograph.
Zupełnie niesamowity film, na dodatek nigdy wcześniej go nie widziałem. W różnych programach historycznych do znudzenia powtarzane są wciąż te same ujęcia, najczęście ze strzelania do indyków na Morzu Filipińskim, albo z ataków kamikadze koło Okinawy, a tu taki niezwykły dokument, ponad wszelką wątpliwość autentyczny, leży odłogiem!
Widać na nim również wcześniejszą eksplozję (po lewej, na rufowych stanowiskach plot.), w której rzeczywiście zginął wspomniany wyżej fotoreporter mat Read. Widać dwóch członków załogi pokładowej (w jasnych drelichach), którzy wybiegają na pokład, ale widząc nadlatujący kolejny japoński samolot uciekają, jeden poza pokład lotniczy, na stanowiska artylerii plot., drugi z powrotem do "wyspy" poniżej kamery. Chwilę potem w miejsce, z którego uciekli, uderza bomba - na szczęście nie robi dużych szkód, poza dziurą w pokładzie.
Przez moment kamera obraca się w lewą stronę i pokazuje płonącego w wodzie Vala pilotowanego przez Kazumi Horie, który chwilę wcześniej zrzucił bombę na pokład Enterpise'a, został zestrzelony i zginął.
Można zaobserwować, jak gwałtownie okręt manewruje w czasie ataku lotniczego (kilwater za rufą "ucieka" zupełnie w lewo, lotniskowiec mocno przechyla się na burtę).
Tę samą scenę widać na tym zdjęciu:
Na rufie widoczny jest ogień na stanowisku, na którym zginął mat Read i wybuchy pocisków plot (na filmie widać wyraźnie, gdy działka zaczynają strzelać do samolotu Horiego). Niesamowicie wygląda przechył Enterprise'a, sprawia wrażenie, jakby okręt nabierał wody i tonął, a jest to tylko wynikiem ostrego zwrotu.
Oglądając te sceny trzeba pamiętać, że w czasie ataków na Enterprise zginęło 74 członków jego załogi (od samego wybuchu bomby na rufie 38!).
Niezwykłe zdjęcia i film! Ciekawe ile jeszcze takich kurzy się w archiwach?
