Szarże kawalerii w kampanii wrześniowej

[Raleen]

Szarże kawalerii w kampanii wrześniowej

Fragmenty rozmowy z weteranem kampanii wrześniowej Marianem Wojciechowskim (rocznik 1914), pt. „Niemcy czuli przed nami respekt”, rozmawia Piotr Zychowicz („Rzeczpospolita” z 5-6 września 2009, s. 16):

„[...]

Czy brał pan udział w szarżach?
Oczywiście. Największa z nich miała miejsce pierwszego dnia wojny pod Mokrą, gdzie bił się mój 21. Pułk Ułanów Nadwiślańskich. Zabrakło nam amunicji i zostaliśmy otoczeni ze wszystkich stron przez niemiecką piechotę. Wyglądało na to, że czeka nas niewola. Wówczas dowodzący nami oficer powiedział: „Ułani nigdy się nie poddają!”. I w tej samej chwili zatrąbiono do szarży. Spięliśmy konie i poooooszliśmy!

[...]

Jakiej broni używali w tej szarży ułani?
Długich lanc i szabli. Lancę nastawiało się już z daleka, aby przebić żołnierza. Ale po pierwszym trafieniu trzeba było ją odrzucić. Nie było czasu na wyszarpnięcie ostrza z trupa. Wtedy pozostawało już tylko rąbanie szablą.

[...]

Niemcy stawiali silny opór?
Tak. Strzelali z frontu, a później z boku. Jedna z kul przeorała mi czoło, zdzierając skórę. Gdyby żołnierz nacisnął spust ułamek sekundy później, to pocisk przeszedłby przez środek czaszki. Podobnie jak inni ranni koledzy nawet nie poczułem jednak tego draśnięcia. Dopiero później, gdy opadło już bitewne podniecenie, ludzie zauważali, że krwawią.

[...]

Niemiecki pancerniak Hans von Luck w swoich wspomnieniach z kampanii 1939 roku z podziwem opisuje waleczność polskich żołnierzy. Czy Niemcy czuli wobec was respekt?

To rzeczywiście dało się odczuć. Gdy dochodziło do rozlicznych potyczek podczas naszego odwrotu, właściwie nie podejmowali walki wręcz. Gdy szarżowaliśmy na nich, rozstępowali się na boki i wystawiali nas pod ogień czołgów. Albo po prostu uciekali.

[...]”


Z rozmowy wynika, że podczas kampanii wrześniowej zdarzało się, że nasza kawaleria szarżowała na Niemców. Oczywiście nie na czołgi jak w sławetnym filmie A. Wajdy, tylko na piechotę. Wspomina o tym ten weteran. Co więcej, pisze, że używali w tych szarżach białej broni. Więc jak to Panowie było z tymi szarżami wówczas? Ktoś ma jakieś informacje, którymi może się podzielić? Ewentualnie zastanawiam się jeszcze, na ile tego typu relacje nie są trochę podkoloryzowywane.

[Dżenesh]

Akurat wczoraj przeglądałem "Bitwy polskiego września" i otworzyło mi się książkę na stronie gdzie opisano bitwę pod Krasnobrodem. Przeciwko 1 szwadronowi 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich stanął oddział kawalerii niemieckiej. Doszło do regularnej walki konno na szable. Niemcy na początku mieli przewagę (zjeżdżali z góry i było ich więcej), ale nasi ułani szybko dali im radę i rzucili się za nimi w pogoń. Niestety, prowadząc pościg, szwadron dostał się pod ogień niemieckich karabinów maszynowych i poniósł ciężkie straty.

[DT]

Chyba panu Wojciechowskiemu fantazja popuściła cugle :> żadne ze źródeł nie wymienia szarży pod Mokrą :rotfl:

A o szarżach (a konkretnie starciach kawaleryjskich czyli kawaleria vs kawaleria) trochę popisaliśmy tutaj:
http://www.strategie.net.pl/viewtopic.p ... 643#133643

[Raleen]

No to co, wymyślił sobie to wszystko? Jeszcze pisze, że lanc używali. Gdyby nie to, to może dałoby się to wytłumaczyć w ten sposób, że on jako szarżę rozumie szybkie podjechanie pod przeciwnika i atak niejako z marszu - nie wiem jak to określić. Bo np. w literaturze często pisze się o szarżach artylerii konnej, właśnie w takim sensie.

[DT]

Bardzo możliwe, że starszy pan nie pamięta już dobrze jak to było (podobny objaw miał Wacław Król w późnych swoich publikacjach) i ubarwia swoje wspomnienia... co do lanc to źródła podają iż nie użyto ich we wrześniu, a w szyku konnym kawaleria walczyła przy pomocy szabel... natomiast powszechnie używano ich podczas szkolenia kawaleryjskiego przed wojną...

[WP]

Chyba panu Wojciechowskiemu fantazja popuściła cugle :> żadne ze źródeł nie wymienia szarży pod Mokrą :rotfl:

A o szarżach (a konkretnie starciach kawaleryjskich czyli kawaleria vs kawaleria) trochę popisaliśmy tutaj:
http://www.strategie.net.pl/viewtopic.p ... 643#133643

Bo to też żadna szarża nie była tylko przemieszczenie/odskok części pułku w szyku konnym pod nosem zdębiałych z zaskoczenia Niemców.

[Raleen]

Tak właśnie też to postrzegałem jak WP.

Z lancami jak to było dokładnie: wycofano je oficjalnie z użycia bojowego przed wojną czy tylko w praktyce ich nie używano?

[toldo]

Pisałem kiedyś o tym artykuł i przypomniał mi się cytat:
"Lance niemieckie jak i polskie były w użyciu. Jednak w czasie wyruszenia na wojne, lance pozostawiono w koszarach".

[Piskor]

Co do użycia lanc w czasie kampanii wrześniowej, jest pewnym iż nigdy w sytuacji bojowej ich nie użyto. Jak pisał przedmówca, zostawiono je w koszarach. Zdawano sobie już wówczas sprawę, iż to już całkiem niezły przeżytek.
Wiele źródeł, jak np. książka p.Piekałkiewicza pt. "Wojna Kawalerii" podaje błędne informacje. Autor wspomina tam o powiewających u lanc proporcach pułków. 2 błędy w zdaniu. Po pierwsze - lanc nie było. A za tym idzie również proporzec. Zlikwidowano otoki pułkowe na rogatywkach, więc nie ma możliwości, by proporce zostały. Spotkałem się również ze wspomnieniem, jakoby polscy ułani mieli zakłuć niemiecką piechotę, która wycofała się na bagna. Bzdura...

Inna sprawa związana z szarżami. W dziejach wojny obronnej możemy wyróżnić dwojakie szarże: wykonywane uderzenie lub jak pisano - atak z podjazdu. Szarże pod Krasnobrodem, pod Wólką Węglową, pod Husynnem były to klasyczne szarże "z rozpędu". Nie tyle zaatakować i odskoczyć co uderzyć i zmiażdżyć. Natomiast takie szarże jak opisywana bodajże w książce "Warszawska Brygada Pancerno - Motorowa" walka szczątków Krakowskiej BK w nocy z 19/20 września. Autor wspomina, iż kilkudziesięciu ułanów podjęło próbę wyjścia z kotła na własną rękę. Pisze również, iż po zagłębieniu się grupy kawalerii w las, doszły go odgłosy walki. Określił to jako szarża. Jak wiadomo, ciężko w terenie leśnym o szarżę. Zwłaszcza iż jechały tam np. orkiestra, intendentura... a samych żołnierzy to może kilkunastu. Także jak widać, szarża to szeroko pojęte wówczas określenie.

[Andrzej]

Szarża kawalerii uzbrojonej w lance oraz ataki szablami na czołgi to wpływ filmu "Lottna" w którym chadziło o ośmieszenie armii II RP przez nowa wladzę ludową. Manewr się powiódł skoro pisze się jeszcze o tym teraz.

[Leyas]

Chyba "Lotna"...

[elahgabal]

chadziło o ośmieszenie armii II RP przez nowa wladzę ludową. Manewr się powiódł skoro pisze się jeszcze o tym teraz.

Nie chcę być złośliwy, ale nie tylko ten manewr propagandowy się powiódł, skoro w tytule wątku widnieje określenie "kampania wrześniowa"...

[Lipa]

Chyba naajsłynniejsza szarża września 1939 to Krojanty.

[Piskor]

Nie neguję, jakoby władza ludowa usiłowała ośmieszyć sanacyjną armię. To fakt, że na każdym niemal kroku dążono do wykorzenienia II Rzeczypospolitej ze świadomości narodowej.
Częstokroć spotykamy się ze szkolnymi apelami: zawsze 1 września jest rocznicą wybuchu II Wojny Światowej, jednak osobiście nigdy nie miałem okazji usłyszeć w czasie takiego apelu, iż jest to także rocznica Wojny Obronnej 1939r.
Jest to już nieco odbiegające od tematu, toteż nie będę się rozpisywał. Nie w każdej medialnej publikacji ośmieszano naszą armię z okresu II RP. Choćby w sławnych "Czterech pancernych i psie" umieszczono rozmowę wachmistrza Kality i innym oficerem, którego nazwiska już nie pamiętam. Z rozmowy wynika, iż walczyli razem pod Mokrą. Samo pytanie majora o to, co Kalita robi w TYM wojsku jest już pewnym sygnałem zwłaszcza, że wypowiada te słowa z pewną rezygnacją i ironią.